Putin Ukraynanı nə zamandan itirib?| Ukrayna Adenauer Almaniyasının yolunu gedə biləcəkmi?

Ukraynalılar “Rus ideyasını” – Putinin qonşularına tətbiq etməyə çalışdığı revizionist konsepsiyanı rədd etdilər. “Siz ukraynalı deyilsiniz, russunuz”, - deyə Putin 2021-ci ilin iyul ayında yazdığı essedə bildirib və əlavə edib ki, Qərbdə bir çoxlarının fikirləri əhəmiyyətsiz və gülüncdür. Putinin revizionizmi Ukrayna kimliyini və milliliyini rədd edir. Mesaj sadədir: Ukrayna əbədi olaraq Rusiyanın vassal dövləti olaraq qalacaq. Putinin Ukraynanı silahla hədələməkdən başqa, onunla münasibətlər qurmaq üçün bir yol tapa bilməməsi “rus ideyası”nın uğursuzluğunun simvoludur.

Eyni zamanda dünya Ukraynanı və onun milli kimliyini yeni kəşf edir. Ukrayna tarixində heç vaxt Qərb Ukrayna üçün bu qədər yekdilliklə vuruşmayıb. Ölkənin dünya tarixinə qayıdıb, Avropada layiqli yer tutmaq iddiası rus çarlarının, sovet diktatorlarının və indiki Rusiya rəhbərliyinin ən böyük qorxularından biridir, çünki bu, onları ağlasığmaz işə, yəni öz ölkələrində islahatlara getməyə məcbur edir.

Vaşinqton xəbərdarlıq edirdi ki, Putin Ukraynanı işğal edə bilər. Prezident Zelenski isə hesab edirdi ki, Qərbin yüksək səslə xəbərdarlıqları həddindən artıqdır. Elə olmadığı sübut edildi. Putin Avropa təhlükəsizlik arxitekturasının qaydalarını yenidən yazmaq, NATO-nu parçalamaq, Ukraynanın qərbləşmə meylini məhv etmək və ABŞ-ı hörmətdən salmaq istəyir. Bu baxımdan, heç bir ssenari istisna edilə bilməz. Putin hiyləgərdir və onun hesablamalarını təxmin etmək mümkün deyil.

Əsas nəticələr aydındır.

Putin və “rus ideyası” bugünkü Ukraynada uduzub. Lakin Kremlin geri çəkilmək niyyəti yoxdur. Əksinə, intiqam alacaq.

Kreml Ukraynada rusiyayönlü marionet hökumət qurmaqla bağlı planlar qura bilər. Amma bu planlar iflasa uğrayacaq. Putin və onun dairəsi müasir Ukraynanı anlamır. Onlar müstəqil olmaq və Putinin “peşkası” deyil, Avropanın bir hissəsi olmaq istəyirlər.

Putin başa düşür ki, strateji hərbi manevrlər onun ən güclü silahıdır. Bu resurs tükənməz deyil, lakin səmərəlidir. Bununla belə, istənilən birbaşa hərbi əməliyyat Kremlin variantlarını və Qərbə əlavə təzyiq göstərmək imkanlarını məhdudlaşdıracaq, ona görə də biz Putindən çoxşaxəli cavablar gözləməliyik. Rusiya prezidenti hərbi əməliyyatlara əl atmazdan əvvəl kiberhücumlardan istifadə etdi. Putin Ukraynanı o qədər zəiflətmək istəyir ki, onun danışıqlar masası arxasında təslim olmaqdan başqa yolu qalmasın.

Kreml həmçinin strateji sabitlik və silahlara nəzarətlə bağlı Qərblə dialoqdan maksimum dividend əldə etməyin yollarını axtaracaq. Əgər işğalın qarşısı alınarsa, Putin mümkün qədər çox şey əldə etmək üçün dünyanın böyük dövlətlərinin liderlərindən danışıqlar masası arxasında oturmağı tələb edəcək. Belarusun, hətta elan edilməmiş şəkildə ilhaq edilməsi indiki böhranın başqa bir nəticəsidir.

Rusiya təbliğatı məmnuniyyətlə anti-Qərb isteriyasını qızışdırıb, ukraynalıları münaqişənin Vaşinqtonun işi olduğuna və Ukraynanın xəyanətinin də bunun nəticəsi olduğuna inandırmağa çalışır.

Bayden Qərb ictimai rəyini səfərbər etmək və Kremlin yeni ideoloji hücumlarına qarşı immunitet yaratmaq məqsədi ilə ümumi dəyərləri və təhlükəsizliyi vurğulayan Atlantik tərəfdaşları ilə geniş Avropa dialoqunu təşviq etməlidir. Baş verənlər, ölkələri heç bir halda Ukraynanın NATO və Aİ-yə üzvlüyü ideyasından yayındırmamalıdır. Konrad Adenauerin Qərbi Almaniyasının bir vaxtlar seçdiyi yolu Ukrayna da seçməlidir. Ukraynalılar sülh istəyir. Heç bir halda Qərb Minsk razılaşmalarının zəhərli qədəhini Ukrayna üzərinə məcbur etməməlidir. Putin artıq Ukraynanı itirib. Qərb Ukraynanın müdafiəsinə yetərincə qalxacaqmı?